Út Em chào các mẹ. Trong suốt quá trình mang thai, các mẹ luôn muốn biết liệu thai nhi sẽ phát triển như thế nào. Các mẹ cũng không biết tâm trạng mình có bình thường như bao mẹ khác không. Việc xét nghiệm khi mang thai ba tháng cuối có thể mang lại những thông tin hữu ích về sức khỏe của các mẹ và thai nhi chuẩn bị chào đời.
Nếu bác sĩ khuyến nghị các mẹ làm xét nghiệm hoặc kiểm tra vấn đề gì đó chỉ là để chắc chắn thêm về tình hình sức khỏe của các mẹ, liệu có nguy cơ thai kỳ nào không. Phần lớn các cặp vợ chồng đều đồng ý rằng việc xét nghiệm trước sinh, đặc biệt xét nghiệm khi mang thai ba tháng cuối giúp họ an tâm hơn trong khi chờ đợi bé chuẩn bị chào đời. Còn việc thực hiện xét nghiệm hay không hoàn toàn phụ thuộc vào các mẹ.
Xét nghiệm và sàng lọc khi thăm khám sức khỏe
Trong lần thăm khám sức khỏe đầu tiên, các mẹ thường phải khám tổng quát, xét nghiệm nước tiểu và máu để kiểm tra một số vấn đề:
- Nhóm máu và yếu tố Rh. Nếu trong máu của các mẹ có Rh âm tính, máu của chồng có Rh dương tính, các mẹ có khả năng phát triển kháng thể gây nguy hiểm cho thai nhi. Các mẹ sẽ được tiêm để hạn chế khả năng đó xảy ra.
- Thiếu máu, số lượng tế bào hồng cầu ít hơn bình thường
- Viêm gan B, giang mai hay bệnh HIV
- Khả năng miễn dịch với bệnh sởi Đức (rubella) và bệnh thủy đậu (varicella)
- Xơ nang – hiện nay các bác sĩ thường đề nghị xét nghiệm sàng lọc vấn đề này dù cho gia đình các mẹ không có tiền sử bị bệnh này.
Sau lần đầu đi thăm khám, khả năng các quy trình kiểm tra nước tiểu, đo đường cân nặng và huyết áp cho đến khi sinh. Nguyên nhân do việc xét nghiệm này là để kiểm tra một số tình trạng như tiểu đường thai kỳ và tiền sản giật.
Khi các mẹ mang thai được 35-37 tuần, bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng nhiễm trùng liên cầu khuẩn nhóm B (GBS). Khuẩn liên cầu GBS có thể chỉ được tìm thấy trong vùng âm đạo của các mẹ nhưng vẫn có khả năng gây nhiễm trùng nghiêm trọng đối với trẻ mới sinh ra. Xét nghiệm này được thực hiện bằng cách lấy mẫu quệt vùng âm đạo và trực tràng. Nếu các mẹ nhận được kết quả dương tính thì phải đến viện sớm nhất có thể khi bắt đầu chuyển dạ để tiêm tĩnh mạch IV giúp làm giảm nguy cơ bé bị nhiễm liên cầu khuẩn.
Các mẹ sẽ được khuyến nghị thực hiện nhiều xét nghiệm khi mang thai ba tháng cuối phụ thuộc vào độ tuổi, sức khỏe, tiền sử bệnh của gia đình và một số yếu tố khác.
Kiểm tra lượng đường glucose
Tại sao cần thực hiện xét nghiệm này?
Xét nghiệm khi mang thai ba tháng cuối bằng cách kiểm tra lượng glucose để biết được tình trạng tiểu đường thai kỳ của các mẹ, một dạng tiểu đường ngắn hạn thường phát triển ở một số phụ nữ khi mang thai. Tiểu đường thai kỳ có thể gây ảnh hưởng xấu đến thai nhi nếu như không được chẩn đoán hoặc điều trị kịp thời.
Các mẹ có nên kiểm tra lượng đường glucose không?
Phần lớn phụ nữ mang bầu nên xét nghiệm lượng đường glucose và nếu các mẹ bị tiểu đường thì cần được điều trị nhanh chóng để giảm thiểu nguy cơ ảnh hưởng xấu đến thai nhi.
Khi nào các mẹ nên kiểm tra lượng đường glucose?
Xét nghiệm trước sinh để kiểm tra tiểu đường thai kỳ thường được thực hiện trong giai đoạn mang thai tuần 24 đến tuần 28. Xét nghiệm này có thể được thực hiện sớm hơn đối với các mẹ bị nghi ngờ có nguy cơ mắc bệnh cao, ví dụ:
- Đã từng mang bầu bé trước có cân nặng hơn 4,1kg
- Gia đình có tiền sử tiểu đường
- Béo phì
- Nhiều hơn 25 tuổi
- Có đường trong nước tiểu khi xét nghiệm trước đó
- Huyết áp cao (tăng huyết áp)
- Mắc hội chứng buồng trứng đa nang (POS)
Xét nghiệm này được thực hiện như thế nào?
Bác sĩ sẽ cho các mẹ uống một chút nước đường và sau khoảng 1 tiếng đồng hồ sau sẽ lấy mẫu máu của các mẹ. Nếu lượng đường trong máu cao, các mẹ cần xét nghiệm làm thêm xét nghiệm dung nạp glucose, tức là các mẹ sẽ phải uống nước đường khi đói và sau mỗi giờ đều bị lấy máu để kiểm tra, lấy trong vòng 3 tiếng đồng hồ.
Khi nào có kết quả?
Kết quả xét nghiệm thường có trong vòng 1-2 ngày. Các mẹ có thể yêu cầu bác sĩ thông báo cho mình kết quả dù nó bình thường hoặc nếu có lượng đường cao và cần đến kiểm tra lần nữa để chắc chắn.
Xét nghiệm khi mang thai ba tháng cuối: Nonstress test (NST)
Tại sao cần thực hiện xét nghiệm NST?
Xét nghiệm không đả kích NST – một trong những xét nghiệm khi mang thai ba tháng cuối giúp xác định xem liệu bé có phản ứng bình thường với kích thích nào đó không? Phần lớn NST được thực hiện đối với những mẹ có thai kỳ nguy hiểm hoặc khi bác sĩ không chắc chắn được về những chuyển động của thai nhi sau khi mang thai được 26 tuần. Đây là thời điểm tim thai có những phản ứng nhanh chậm tương thích.
Xét nghiệm này cũng có thể được thực hiện khi các mẹ đã quá ngày dự sinh. NST giúp bác sĩ chắc chắn thai nhi có nhận đủ oxy và phản ứng với những kích thích không. Tuy nhiên, việc bé không có phản ứng cũng không hẳn là đang gặp nguy hiểm nhưng cần thiết phải thực hiện một số xét nghiệm khác.
Đôi khi, phương pháp trắc đồ sinh vật lý BPP cũng được thực hiện, bao gồm siêu âm và NST. BPP sẽ kiểm tra nhịp thở, lượng nước ối và sức khỏe của thai nhi; ngoài ra cũng giúp kiểm tra phản ứng của nhịp tim.
Các mẹ có nên thực hiện xét nghiệm này?
Bác sĩ sẽ khuyến nghị các mẹ thực hiện xét nghiệm này nếu thai kỳ có vấn đề nguy hiểm, họ đang nghi ngại vấn đề gì xảy ra với mẹ và thai nhi hoặc thai kỳ không vấn đề gì nhưng đã quá ngày dự sinh.
Khi nào nên thực hiện xét nghiệm này?
NST thường được khuyến nghị thực hiện bất cứ lúc nào sau khi thai nhi đã được hơn 26-28 tuần, tùy thuộc vào sự cần thiết phải xét nghiệm.
NST được thực hiện như nào?
Bác sĩ sẽ đo lường mức độ phản ứng của tim thai theo từng chuyển động của thai nhi khi theo lời kể của các me hoặc bác sĩ theo dõi qua màn hình siêu âm. Nếu thai nhi không có chuyển động trong quá trình kiểm tra, thai nhi có thể đang ngủ và bác sĩ sẽ sử dụng máy rung âm để đánh thức bé dậy. Các mẹ sẽ được yêu cầu uống hoặc ăn để kích thích thai nhi.
Khi nào có kết quả?
Kết quả xét nghiệm sẽ có ngay lập tức sau khi thực hiện.
[adinserter block=”12″]
Siêu âm
Tại sao các mẹ cần siêu âm?
Siêu âm thường chỉ được thực hiện với những sản phụ bị nghi ngờ mắc phải vấn đề gì với thai kỳ nhưng cũng có thể được thực hiện như một phương pháp thông thường như một phần của quy trình kiểm tra sức khỏe.
Trong quá trình siêu âm, sóng siêu âm sẽ phản ánh hình ảnh của các mô và xương để cho thấy hình dạng cũng như vị trí của thai nhi trong tử cung mẹ. Thực hiện siêu âm sẽ giúp bác sĩ và các mẹ biết được nhiều vấn đề liên quan đến thai kỳ như:
- Xác định ngày dự sinh
- Xác định tình trạng thai ngoài tử cung
- Xem liệu các mẹ có mang đa thai không
- Xác định liệu thai nhi có phát triển bình thường không
- Xác định nhịp tim thai và hoạt động hô hấp
- Kiểm tra lượng nước ối bên trong tử cung
- Chỉ ra vị trí của nhau thai giai đoạn cuối của thai kỳ (xem liệu nó có nằm chắn đường ra của thai nhi ở tử cung)
- Kết hợp kết quả siêu âm với những xét nghiệm khác như chọc ối để bác sĩ phát hiện bệnh rõ hơn
- Kiểm tra để phát hiện ra những dị tật cấu trúc có khả năng dẫn đến hội chứng Down, nứt đốt sống hoặc quái thai thiếu một phần não
- Phát hiện một số vấn đề khác như tim bẩm sinh, sứt môi hoặc vòm miệng và biến chứng liên quan đến thận hay đường tiêu hóa
Các mẹ có nên siêu âm giai đoạn này?
Siêu âm được coi là khá an toàn với các mẹ nhưng có muốn thực hiện siêu âm hay không đều hoàn toàn phụ thuộc vào các mẹ. Các mẹ có thể nói rõ với bác sĩ để hiểu rõ hơn tại sao họ lại yêu cầu các mẹ siêu âm.
Khi nào nên thực hiện siêu âm?
Các mẹ hãy hỏi ý kiến bác sĩ khi nào cần siêu âm. Những mẹ có nguy cơ thai kỳ nguy hiểm cao cần phải thực hiện nhiều siêu âm phức tạp trong suốt giai đoạn tam cá nguyệt thứ ba để chắc chắn thai nhi vẫn đang phát triển bình thường.
Trong một vài trường hợp, khi bác sĩ không chắc chắn về những chuyển động của thai nhi, họ sẽ thực hiện trắc đồ sinh vật lý BPP, bao gồm việc siêu âm và NST. Phương pháp BPP sẽ kiểm tra nhịp thở, chuyển động, lượng nước ối và sức khỏe của thai nhi. Ngoài ra nó còn cho biết nhịp tim thai nhi lúc đó.
Khi nào thì có kết quả?
Mặc dù các kỹ thuật viên có thể nhìn thấy hình ảnh siêu âm ngay lúc siêu âm nhưng vẫn phải đến cả tuần sau mới có kết quả nếu như bác sĩ chẩn đoán không có mặt lúc siêu âm.
Phụ thuộc vào nơi mà các mẹ thực hiện siêu âm, các kỹ thuật viên có thể nói luôn cho các mẹ biết liệu kết quả có tốt hay không. Tuy nhiên, phần lớn những phòng X-quang hoặc trung tâm cung cấp dịch vụ khám sức khỏe không cho phép các kỹ thuật viên đưa ra bất cứ đánh giá nào cho đến tận khi bác sĩ hoặc chuyên gia biết được kết quả siêu âm dù không có vấn đề gì với sức khỏe của các mẹ.
Kiểm tra biến động cơn gò tử cung CST
Tại sao cần kiểm tra biến động cơn gò tử cung
Việc kiểm tra này giúp đo lường phản ứng của thai nhi với pitoxin – dạng tổng hợp của hooc-môn được sản sinh trong quá trình sinh nở oxytocin để xác định mức độ ảnh hưởng của những cơn gò tử cung đến nhịp tim thai nhi. Phương pháp này có thể được khuyến nghị thực hiện khi NST hoặc BPP phát hiện ra vấn đề gì và để xác định liệu nhịp tim của bé có còn ổn định khi xuất hiện những cơn gò tử cung không.
Các mẹ có nên thực hiện việc kiểm tra này không?
Phương pháp kiểm tra này có thể được thực hiện khi NST hoặc BPP phát hiện ra vấn đề gì đáng lo ngại. Tuy nhiên nó có khả năng gây ra việc kích thích chuyển dạ.
Khi nào các mẹ nên thực hiện kiểm tra biến động cơn gò tử cung?
Bác sĩ sẽ lên kế hoạch cho việc này nếu như họ nghi ngại về việc bé sẽ phản ứng như thế nào với những cơn gò tử cung hoặc cho rằng đó là xét nghiệm phù hợp để xem phản ứng của tim thai với những kích thích bên ngoài.
CST được thực hiện như nào?
Những cơn gò tử cung nhẹ sẽ được tạo ra bằng cách tiêm pitocin hoặc tác động vào đầu ti của các mẹ (để kích thích sản sinh oxytocin). Sau đó, bác sĩ sẽ theo dõi nhịp tim thai nhi trong khoảng thời gian xuất hiện những cơn gò tử cung đó.
Khi nào có kết quả?
Kết quả CST trong xét nghiệm khi mang thai ba tháng cuối sẽ có luôn ngay sau khi các mẹ kiểm tra xong.
(Dịch từ bài viết “Prenatal test: Third trimester” – Website Kidshealth – Bác sỹ y khoa tư vấn Elana Pearl Ben-Joseph – Phạm Thị Thủy dịch – Út Em Shop sở hữu nội dung tiếng Việt)
